โลกของเรากำลังเผชิญหน้ากับความท้าทายครั้งยิ่งใหญ่จากวิกฤตการเปลี่ยนแปลงของอุณหภูมิและภูมิอากาศ ซึ่งทั้งหมดมีที่มาจากมนุษย์ที่ปล่อยก๊าซคาร์บอนไดออกไซด์และก๊าซเรือนกระจกอื่น ๆ ออกสู่ชั้นบรรยากาศ ในช่วง 150 ปีที่ผ่านมา
นอกจากมนุษย์แล้ว ธรรมชาติและสิ่งแวดล้อมมากมายต่างได้รับผลกระทบจากการเปลี่ยนแปลงนี้เช่นเดียวกัน โดยเฉพาะอย่างยิ่งเหล่าสรรพสัตว์น้อยใหญ่ ในอดีตสัตว์บางชนิดได้สูญพันธุ์ไปจากธรรมชาติเพราะการรุกรานของมนุษย์ และปัจจุบันนี้สัตว์ป่าบางชนิดอาจมีจุดจบที่ยุคนี้ด้วย หากโลกของเรายังเป็นแบบนี้อยู่
สัตว์กินพืช (Herbivore) ถูกนักนิเวศวิทยาและผู้เชี่ยวชาญกล่าวว่า พวกมันอาจมีความเสี่ยงต่อการสูญพันธุ์มากกว่าสัตว์กินเนื้อเสียอีก ถึงแม้ว่านักวิทยาศาสตร์มากมายจะกังวลต่อสถานการณ์ของสัตว์กินเนื้อมากน้อยแค่ไหนก็ตาม แต่หลายอย่างบ่งชี้ให้เห็นว่าสัตว์กินพืชอาจต้องแบกรับความเสี่ยงนี้มากกว่า
ทำไมสัตว์กินพืชถึงเสี่ยงสูญพันธุ์?
จากผลงานวิจัยที่ตีพิมพ์ใน Science Advances ได้ศึกษาสัตว์มากกว่า 24,500 สายพันธุ์ พบว่าสัตว์กินพืช ไม่ว่าจะเป็น นก สัตว์เลี้ยงลูกด้วยนม และสัตว์เลื้อยคลาน มีแนวโน้มที่จะเสี่ยงต่อการสูญพันธุ์มากกว่าสัตว์กินเนื้อ
โดยปกติแล้ว นักวิทยาศาสตร์หรือผู้ที่ศึกษาเรื่องนี้มักจะบอกว่าสัตว์กินเนื้อมีโอกาสที่จะสูญพันธุ์มากกว่าสัตว์ชนิดอื่น ๆ ในโลก เนื่องจากพวกมันจำเป็นต้องกินอาหารในปริมาณที่มากและต้องอาศัยพื้นที่ขนาดใหญ่ในการหาอาหาร ซึ่งส่วนใหญ่มักไปทับซ้อนกับที่ดินของมนุษย์ นำไปสู่ความขัดแย้งได้
อย่างไรก็ดี กรณีศึกษาดังกล่าวมาจากการที่นักวิทยาศาสตร์ศึกษาเฉพาะเจาะจงมากเกินไป และเมื่อขยายสายพันธุ์สัตว์ที่ใช้ศึกษา ก็พบว่าสัตว์กินพืชนั้นมีความเสี่ยงต่อการสูญพันธุ์มากที่สุดในบรรดาสายพันธุ์ทั้งหมดที่ศึกษา
การสูญเสียสัตว์กินพืชไปนั้นส่งผลกระทบต่อระบบนิเวศอย่างมาก ยกตัวอย่างเช่น สล็อธ เป็นสัตว์ที่อาศัยอยู่ในป่าฝน พวกมันทำหน้าที่เป็นสัตว์ที่คอยกระจายเมล็ดจากผลไม้ที่พวกมันกิน ถ้าไม่มีพวกมันก็จะค่อย ๆ ส่งผลกระทบต่อสิ่งแวดล้อมในวงกว้างขึ้นเรื่อย ๆ
ถึงแม้ว่าโดยรวมสัตว์กินเนื้อจะมีความเสี่ยงที่จะสูญพันธุ์น้อยกว่าสัตว์กินพืชก็ตาม แต่สัตว์บางชนิดก็มีความเสี่ยงที่จะสูญพันธุ์พอ ๆ กับสัตว์กินพืช อาทิ สัตว์ที่กินเศษซากสัตว์หรือสัตว์กินปลา เป็นต้น นั่นหมายความว่าเราไม่ควรที่จะมองข้ามหรือละเลยสัตว์ชนิดใดชนิดหนึ่งไป
สาเหตุหลักของการสูญพันธุ์มาจากการเปลี่ยนแปลงสภาพภูมิอากาศและการสูญเสียที่อยู่อาศัยจากฝีมือมนุษย์ เพราะอะไรเหตุผลดังกล่าวถึงส่งผลต่อสัตว์กินพืชมากกว่า? เนื่องจากพวกมันมักจะมีขนาดที่ใหญ่กว่าสัตว์กินเนื้อ และต้องหากินในปริมาณเยอะ ๆ แถมยังต้องการพื้นที่สำหรับอยู่อาศัยมากกว่าสัตว์กินเนื้ออีก ที่สำคัญพวกมันถูกรุกรานพื้นที่อาศัยด้วย ยิ่งทำให้พวกมันหากินลำบากและเสี่ยงสูญพันธุ์มากขึ้นนั่นเอง
อย่างไรก็ดีไม่ว่าจะสัตว์กินพืชหรือสัตว์กินเนื้อจะมีความเสี่ยงสูญพันธุ์มากหรือน้อยกว่ากันอย่างใด แต่ในท้ายที่สุดถ้าหากเรายังไม่ตระหนักต่อปัญหาการเปลี่ยนแปลงสภาพภูมิอากาศมากกว่านี้ ก็อาจจะไม่เหลือสัตว์แม้แต่ชนิดเดียวไปถึงลูกหลานในอนาคตแน่ ๆ
อ้างอิง
- Herbivores, not predators, most at risk of extinction
- Not easy eating green: Herbivores most at extinction risk
- โลกร้อนทำ ‘สัตว์กินพืช’ อยู่ยาก หลายสปีชีส์เสี่ยงสูญพันธุ์
- ภาพประกอบ Gautam Arora
ผู้เขียน
หนุ่มน้อยผู้หลงรักความไม่สมบูรณ์แบบ ออกเดินทางเพื่อเก็บภาพความงดงามของธรรมชาติ และชอบอ่านวรรณกรรมเป็นชีวิตจิตใจ
บทความอื่นๆ
IUCN เผย! สัตว์อีก 44,000 ชนิด กำลังเสี่ยงสูญพันธุ์ จากการเปลี่ยนแปลงสภาพภูมิอากาศ
วิกฤติโลกร้อนอาจเป็นหายนะของสัตว์มีกระดูกสันหลัง 40 เปอร์เซ็นต์ก่อนสิ้นศตวรรษนี้
เพนกวินจักรพรรดิเสี่ยงสูญพันธุ์เพราะวิกฤตการเปลี่ยนแปลงสภาพภูมิอากาศ
นักวิทย์ฯ เตือน หากโลกยังคงร้อนขึ้น 9 ใน 10 สายพันธุ์ทางทะเลอาจสูญพันธ์ุภายในปี 2100
