เต่ามะเฟือง (Leatherback turtle) มีชื่อวิทยาศาสตร์ว่า Dermochelys coriacea จัดอยู่ในกลุ่มสัตว์เลื้อยคลาน (Reptile) เป็นเต่าทะเล โตเต็มวัยมีขนาด 1.5 ถึง 2.5 เมตร น้ำหนัก 800 ถึง 900 กิโลกรัม จัดเป็นเต่าทะเลที่มีขนาดใหญ่ที่สุดในโลก!
กระดองของเต่ามะเฟือง มีลักษณะเป็นหนังหุ้ม ซึ่งต่างจากเต่าชนิดอื่นที่กระดองแข็ง ลักษณะตีนเป็นใบพาย เพื่อใช้ในการเคลื่อนที่ในน้ำ หัวใหญ่ไม่สามารถหดกลับเข้ากระดองได้ และกระดองหลังมีลักษณะร่องสันนูนตามยาว 7 สัน คล้ายผลมะเฟือง จึงเป็นที่มาของชื่อ ‘เต่ามะเฟือง’
เต่ามะเฟืองมีการดำรงชีวิตใต้ทะเลเกือบชั่วชีวิต โดยมีอาหารหลักจำพวกแมงกะพรุน และสามารถดำน้ำได้ลึกถึง 1,280 เมตร จะขึ้นมาผสมพันธุ์และวางไข่บนบกบริเวณชายหาดเท่านั้น เต่ามะเฟืองเพศเมียจะวางไข่ประมาณ 66 ถึง 104 ฟองต่อหลุม ขึ้นอยู่กับ อายุ สภาพอากาศ และสภาพแวดล้อมของหาดที่วางไข่ โดยหาดต้องมีลักษณะที่เหมาะสม คือ มีระดับน้ำลึก และมีแนวลาดชันขึ้นสู่หาด
ประเทศไทยพบเต่ามะเฟืองขึ้นมาวางไข่เฉพาะบริเวณชายหาดฝั่งทะเลอันดามันด้านตะวันตกของไทย จังหวัดพังงา ภูเก็ต และหมู่เกาะตรุเตา
ไข่เต่ามะเฟืองจะใช้เวลาในการฟักประมาณ 60 ถึง 70 วัน และมีเพียง 85 เปอร์เซ็นต์เท่านั้น ที่จะได้ฟักออกมา ระหว่างนี้อุณหภูมิในหลุมไข่จะเป็นตัวแปรสำคัญในการกำหนดเพศของลูกเต่า โดยทั่วไปสัดส่วนของลูกเต่าเพศเมียจะมีมากขึ้น เมื่ออุณหภูมิในหลุมฟักไข่สูงขึ้น
เมื่อฟักออกมาจากไข่ เหล่าลูกเต่าจะยังคงอยู่ในหลุมฟักไข่อีก 1 ถึง 2 วัน เพื่อรอให้ไข่ฟองที่เหลือฟักตัวออกมา จากนั้นจะอาศัยช่วงเวลากลางคืนคลานออกมาจากหลุมพร้อม ๆ กัน และมุ่งหน้าลงสู่ทะเล เพื่อไปเผชิญกับโลกใบใหม่
เนื่องจากลูกเต่ามะเฟืองรวมถึงเต่าทะเลชนิดอื่น ๆ มีอัตราการรอดในธรรมชาติน้อย เต่าทะเลจึงลดจำนวนลงอย่างรวดเร็ว ประกอบกับปัญหาจากการติดเครื่องมือประมง การลากอวน การพัฒนาชายหาดให้เป็นแหล่งท่องเที่ยว การเปลี่ยนแปลงสภาพธรรมชาติของชายหาด ทำให้สูญเสียศักยภาพของพื้นที่ที่จะวางไข่ ส่งผลให้รังไข่เต่าทะเลลดลงเป็นอย่างมาก ปัจจุบันพบว่าสถิติการวางไข่ของเต่าทะเลลดลงมากกว่า 5 เท่า จาก 2,500 รัง เหลือเพียง 300 ถึง 400 รังต่อปี ในช่วง 50 ปีที่ผ่านมา อีกทั้งปัญหาขยะในทะเลก็เป็นปัจจัยคุกคามที่ทำให้เต่าทะเลลดจำนวนลง โดยพบว่ามีเต่าทะเลเกยตื้นมากกว่า 500 ตัว ในช่วง 10 ปีมานี้
ปัจจุบันเต่ามะเฟืองจัดอยู่ในสถานภาพการอนุรักษ์ในระดับโลก คือ มีแนวโน้มใกล้สูญพันธุ์ (Vulnerable : VU) โดย IUCN และสถานภาพการอนุรักษ์ในประเทศไทยเป็น “สัตว์ป่าสงวน” ตามพระราชบัญญัติสงวนและคุ้มครองสัตว์ป่า พ.ศ.2562
อ้างอิง
- เต่ามะเฟือง (Leatherback turtle)
- IUCN Red List of Threatened Species
- วงการอนุรักษ์ทางทะเลเฮ เต่ามะเฟืองขึ้นวางไข่ที่จังหวัดพังงา
ผู้เขียน
สาวแว่นทาสแมวที่ชอบบอกเล่าเรื่องราวผ่านลายเส้น มีธรรมชาติช่วยฮีลใจ และหลงใหลในพระจันทร์เสี้ยว
บทความอื่นๆ
แม่เต่ามะเฟืองกับไข่ 136 ฟอง อยู่รอดมากว่าร้อยล้านปีแต่กำลังจะสูญสิ้นเพราะมนุษย์ 
‘วันเต่าทะเลโลก’ (World Sea Turtle Day)
แม่เต่ากระขึ้นวางไข่เป็นรังที่ 6 รังที่ 4 และ 5 พบเป็นแม่เทียนทะเลและแม่ศรีจันทร์ ส่วนรังอื่น ๆ ไม่พบตัวแม่เต่ากระ
สัตว์ทะเลหายากเกยตื้น 3 ปีย้อนหลัง เฉลี่ยปีละ 400 ตัว เหตุจากขยะพลาสติกและติดเครื่องมือประมงสูงเป็นอันดับ 1
