ตลอดปี 2568 มูลนิธิสืบนาคะเสถียร ผลิตงานสื่อสารประเภทข่าว บทความ เกร็ดความรู้ งานเชิงวิชาการ และรายงานการดำเนินกิจกรรมเผยแพร่บนเว็บไซต์องค์กร www.seub.or.th เป็นจำนวนมากกว่า 240 ชิ้นงาน มียอดการเปิดอ่านรวมมากกว่า 400,000 ครั้ง (ไม่รวมเดือนธันวาคม 2568) ในบางบทความมียอดอ่านเปิดอ่านเฉพาะเรื่องมากกว่า 20,000 ครั้ง
ในวาระสรุปงานประจำปี ฝ่ายสื่อสารจึงได้คัดสรรบทความเด่นที่มียอดอ่านสูงทั้งสิ้น 20 มานำเสนออีกครั้ง เป็นการทบทวนเรื่องราวที่ผ่านมา รวมถึงให้ผู้ที่อาจพลาดเมื่อตอนเผยแพร่ครั้งแรกได้รู้จักเรื่องราวทางสิ่งแวดล้อมที่องค์กรมีความตั้งใจนำเสนอตลอดปี 2568
บทความเด่นตลอดปี 2568 ประกอบด้วยเรื่องใดบ้าง ติดตามได้โดยพลันในบรรทัดต่อไป
เจน กูดดอลล์ (3 เมษายน 1934 – 1 ตุลาคม 2025)
กูดดอลล์ ได้นำเสนอว่า ชิมแปนซีไม่ใช่สัตว์กินพืชอย่างเดียว แต่ยังกินปลวก ไม่เท่านั้นเธอพบอีกว่า พวกมันใช้กิ่งไม้แหย่รังปลวก หมายความถึง ‘การใช้เครื่องมือ’ และพวกมันยังลอกใบไม้ออกจากกิ่งก่อนใช้ นั่นคือ ‘การประดิษฐ์เครื่องมือ’การค้นพบนี้ทำให้แนวคิดดั้งเดิมที่ว่า ‘มนุษย์เป็นผู้สร้างเครื่องมือ’ ถูกท้าทาย จนลีคีย์ได้เขียนตอบจดหมายไปบอกเธอว่า “ต่อไปนี้เราต้องนิยามคำว่า ‘เครื่องมือ’ ใหม่ และนิยามคำว่า ‘มนุษย์’ ใหม่ หรือไม่ก็ยอมรับว่าชิมแปนซีเป็นมนุษย์”
ชวนรู้จัก! สมาชิกสัตว์ป่าสงวน ในประเทศไทย 21 ชนิด
เดิมประเทศไทยมีสัตว์ป่าสงวนที่ประกาศตามพระราชบัญญัติสงวนและคุ้มครองสัตว์ป่า พ.ศ. 2535 ไว้ 15 ชนิด และวันที่ 29 พฤษภาคม 2562 ได้เพิ่มสัตว์น้ำอีก 4 ชนิด ให้เป็นสัตว์ป่าสงวนและตราพระราชบัญญัติสงวนและคุ้มครองสัตว์ป่า พ.ศ. 2562 ขึ้นมาใหม่ รวมเป็น 19 ชนิด ต่อมาเมื่อวันที่ 12 สิงหาคม 2567 ออกพระราชกฤษฎีกากำหนดให้สัตว์ป่าบางชนิดเป็นสัตว์ป่าสงวน เพิ่มเติมจากที่กำหนดไว้ตามบัญชีท้ายพระราชบัญญัติสงวนและคุ้มครองสัตว์ป่า พ.ศ. 2562 เพิ่มอีก 2 ชนิด ทำให้ปัจจุบันประเทศไทยมีสัตว์ป่าสงวนทั้งสิ้น 21 ชนิด
การศึกษาอาหาร ถิ่นที่อยู่อาศัย และอาณาเขตของเสือปลา
การวางแผนอนุรักษ์เสือปลาอย่างยั่งยืน สิ่งที่ควรทราบก็คือเหยื่อหลักของเสือปลาคืออะไร ขนาดพื้นที่อาศัยเป็นอย่างไรบ้าง รวมถึงปัจจัยนิเวศอื่น ๆ ที่เอามาช่วยในการอนุรักษ์และวิจัยเสือปลาในอนาคต ในอดีตมีงานวิจัยเมื่อปี 2015 พบว่าเสือปลากินปลาเป็นสัดส่วนที่มากที่สุด รองลงมาคือสัตว์เลี้ยงลูกด้วยนมขนาดเล็ก นก และสัตว์เลื้อยคลาน
แมวป่า 9 ชนิด และข้อมูลเสือขนาดเล็กในอดีตที่ผ่านมา
ประเทศไทยของเรามีแมวป่าอยู่ทั้งหมด 9 ชนิดด้วยกัน แบ่งเป็น เสือขนาดเล็ก เสือขนาดกลาง และเสือขนาดใหญ่ จะแบ่งตามน้ำหนักตัว โดย 6 ชนิด เป็นเสือขนาดเล็ก ได้แก่ แมวดาว แมวลายหินอ่อน แมวป่าหัวแบน เสือกระต่าย เสือไฟ และเสือปลา เสือขนาดกลาง ได้แก่ เสือลายเมฆ ส่วนอีก 2 ชนิด จัดอยู่ในกลุ่มเสือขนาดใหญ่คือเสือดาว/เสือดำ และเสือโคร่ง ซึ่งแต่ละชนิด ก็มีสถานภาพการอนุรักษ์จาก IUCN แตกต่างกันไป มีทั้งชนิดที่มีการกระจายเป็นวงกว้าง เป็น least concerned ไปจนถึงชนิดที่ใกล้สูญพันธุ์เป็นอย่างยิ่ง (Endangered)
ภาพรวมสถานภาพเสือขนาดเล็ก ในปัจจุบัน
ปัจจุบันเสือที่พบบนโลกมีประมาณ 40 ชนิด แต่เป็นเสือขนาดเล็ก 33 ชนิด ซึ่งส่วนใหญ่คนทั่วไปแทบไม่ค่อยรู้จักมัน พอดูรายละเอียดก็จะรู้ว่า สถานการณ์ของเสือขนาดเล็กแย่กว่ากลุ่มหมาป่าซะอีก ทั้งๆ ที่สัตว์กลุ่มนี้เป็นกลุ่มที่ถูกละเลยมากๆ ซึ่งแน่นอนถ้าไม่รู้จักมันก็ยากที่จะจัดการในแต่ละชนิด ถือว่าเป็นเรื่องที่เร่งด่วนมากๆ สำหรับการจัดการสัตว์ป่า
จากเขื่อนแม่น้ำโขงถึงเขื่อนพูงอย กับปัญหาของคนอุบลฯ
รัฐบาลกำหนดว่าจะซื้อไฟฟ้าจากต่างประเทศประมาณ 700 เมกะวัตต์ ในขณะที่ประเทศไทยมีไฟฟ้าล้น ถามว่าสถานการณ์ตอนนี้เรารู้ว่าต้องจ่ายค่าไฟแพง เพราะมีไฟฟ้าล้นเกิน แล้วยังมีแผนสร้างเขื่อนพูงอย เขื่อนบ้านกุ่ม เขื่อนสานะคาม เราต้องส่งเสียงให้รัฐบาลรู้ว่า เรามีไฟฟ้าเหลือ สิ่งที่รัฐบาลต้องทำ ไม่ใช่การสร้างเขื่อนใหม่
ทบทวน ม.69 หยุดใช้อวนตามุ้งจับปลา
กรณีมาตรา 69 อนุญาตให้ใช้อวนตาถี่ 3 มิลลิเมตร ล้อมจับสัตว์น้ำในเวลากลางคืนได้เป็นครั้งแรกในระบบกฎหมายไทย จะนำความเสียหายอย่างใหญ่หลวงต่อระบบนิเวศทะเล กระทบต่อพันธุ์สัตว์น้ำจำนวนมากที่อาศัยระบบนิเวศทางทะเลในการเลี้ยงดูตัวอ่อนสืบพันธุ์ และผลกระทบจะไม่เกิดเฉพาะต่อชาวประมงพื้นบ้านพาณิชย์ทุกประเภทด้วยกันเองเท่านั้น ที่ต้องอาศัยการเจริญเติบโตของฝูงปลาในการประกอบการประมง แต่ลุกลามไปยังกลุ่มนันทนาการทางทะเล การดำน้ำ ธุรกิจการนำเที่ยวตกปลา และถึงที่สุดจะกระทบต่ออาหารในจานของคนไทยทุกคน
หนอนร่าน ตัวเล็กอันตราย มีพิษร้าย ว่าที่ ‘ผีเสื้อกลางคืน’
หนอนร่าน หรือ บุ้งร่าน (Nettle Caterpillars) คือระยะตัวอ่อน (Larva) ของผีเสื้อหนอนร่าน (วงศ์ Limacodidae) เป็นผีเสื้อกลางคืน (Moth) กลุ่มหนึ่ง มีขนาดเล็กถึงขนาดกลาง ในระยะตัวหนอนวัยอ่อนนี้จะมีลักษณะลำตัวอ้วนสั้น คล้ายทาก มีขนาดประมาณ 2 ถึง 5 เซนติเมตร ขาจริงขนาดเล็ก ไม่มีขาเทียม เคลื่อนไหวช้า และมักเกาะตามใบไม้ ส่วนหัวซ่อนอยู่ในอกปล้องแรก มีขนหรือหนามพิษปกคลุมทั่วร่างกาย หากถูกหนามพิษเหล่านี้ทิ่มแทง อาจเกิดอันตรายต่อชีวิตได้ จึงเป็นที่มาของหนอนผีเสื้อในวงศ์นี้ว่า ‘หนอนร่าน’
‘สวัสดีปีงูเล็ก’ ชวนรู้จัก 10 เรื่อง(ไม่)ลับ ฉบับคนกลัวงู ห้ามพลาด!
ในโลกปัจจุบันมีงูมากกว่า 3,000 ชนิด สามารถพบได้ทุกที่ยกเว้นในทวีปแอนตาร์กติกา ไอซ์แลนด์ ไอร์แลนด์ กรีนแลนด์ และนิวซีแลนด์ จากงูทั้งหมด 3,000 ชนิด พบงูไม่มีพิษประมาณ 2,400 ชนิด หรือคิดเป็นร้อยละ 80 ส่วนที่เหลืออีกประมาณ 600 ชนิด เป็นงูมีพิษ และมีเพียง 200 ชนิดเท่านั้น หรือคิดเป็นเพียงร้อยละ 7 ที่มีนิสัยก้าวร้าวและอาจทำร้ายมนุษย์ได้
สัตว์ป่าอยู่รอดได้ เพราะมีคนที่ไม่ยอมให้มันสูญพันธุ์
การอนุรักษ์สัตว์ป่าไม่สามารถทำได้โดยองค์กรเดียว จำเป็นต้องมีเครือข่ายพันธมิตรและนโยบายภาครัฐเข้ามาสนับสนุน เพื่อให้การอนุรักษ์สัตว์แต่ละชนิดประสบความสำเร็จ โดยมูลนิธิสืบฯ เน้นการสร้าง ‘พลังเครือข่าย’ ทั้งคนในชุมชน ภาคประชาชน นักวิชาการ จนถึงผู้กำหนดนโยบาย และได้ยกตัวอย่างความสำเร็จในการทำงานร่วมกับภาคีเครือข่าย
