มูลนิธิสืบนาคะเสถียร ขอแสดงความกังวลต่อร่าง พ.ร.บ.นิรโทษกรรมที่ดิน-ป่าไม้

ข้อห่วงกังวลต่อร่างพระราชบัญญัตินิรโทษกรรมแก่ราษฎร ซึ่งได้รับความเสียหายหรือได้รับผลกระทบจากการดำเนินการตามนโยบายของรัฐ ด้านที่ดินและทรัพยากรธรรมชาติ พ.ศ. …. และ ร่างพระราชบัญญัติยกเว้นความผิดให้แก่บุคคลที่ได้รับความเสียหายหรือได้รับผลกระทบจากการดำเนินการตามนโยบายของรัฐด้านป่าไม้และที่ดิน พ.ศ. ….

เรียน ประธานคณะกรรมาธิการวิสามัญพิจารณาร่างพระราชบัญญัตินิรโทษกรรมแก่ราษฎร ซึ่งได้รับความเสียหาย หรือได้รับผลกระทบจากการดำเนินการตามนโยบายของรัฐด้านที่ดินและทรัพยากรธรรมชาติ พ.ศ. …. พ.ต.อ.ทวี สอดส่อง

มูลนิธิสืบนาคะเสถียรในฐานะองค์กรที่ทำงานด้านอนุรักษ์ทรัพยากรธรรมชาติและสิ่งแวดล้อม ปกป้องผืนป่าและสัตว์ป่า แต่ขณะเดียวกันมูลนิธิฯมีการดำเนินงานร่วมกับชุมชนในพื้นที่ป่าอนุรักษ์อีกด้วย จึงขอแสดงความเป็นกังวลต่อร่างพระราชบัญญัติร่างพระราชบัญญัตินิรโทษกรรมแก่ราษฎร ซึ่งได้รับความเสียหายหรือได้รับผลกระทบจากการดำเนินการตามนโยบายของรัฐ ด้านที่ดินและทรัพยากรธรรมชาติ พ.ศ. …. และร่างพระราชบัญญัติยกเว้นความผิดให้แก่บุคคลที่ได้รับความเสียหายหรือได้รับผลกระทบจากการดำเนินการตามนโยบายของรัฐด้านป่าไม้และที่ดิน พ.ศ. …. อีกทั้งอยากเห็นการแก้ไขปัญหาราษฎรในพื้นที่ป่าอนุรักษ์จากภาครัฐอย่างจริงจัง จริงใจ เพื่อให้ปัญหานี้ได้รับการแก้ไขอย่างเหมาะสมทุกมิติ โดยขอให้คณะกรรมาธิการวิสามัญพิจารณาร่างพระราชบัญญัตินิรโทษกรรมแก่ราษฎร ซึ่งได้รับความเสียหาย หรือได้รับผลกระทบจากการดำเนินการตามนโยบายของรัฐด้านที่ดินและทรัพยากรธรรมชาติ พ.ศ. ….  ทบทวนร่างพระราชบัญญัติทั้งสองฉบับดังกล่าว โดยมีประเด็นดังต่อไปนี้

1. หลักการในประเด็นที่ร่างพ.ร.บ.ทั้งสองฉบับอ้างถึง

“การประกาศเขตป่าหวงห้ามที่ครอบคลุมที่ดินที่มีเนื้อที่จำนวนมาก ไม่สอดคล้องกับสภาพสังคมที่มีจำนวนประชากรที่เพิ่มขึ้น … จึงสมควรทำการนิรโทษกรรมและล้างมลทินให้แก่ประชาชน…” ซึ่งหากวิเคราะห์ประเด็นดังกล่าวเป็นการมองภาพในมิติเดียวคือชุมชนในพื้นที่ แต่การกำหนดตัวเลขป่าที่ควรมีในประเทศไทย โดยเฉพาะพื้นที่ป่าอนุรักษ์มีพื้นฐานจากการคำนวนตามหลักวิทยาศาสตร์ในเรื่องนิเวศบริการให้แก่ประชาชนทั้งประเทศ ดังนั้นการมองภาพเพียงแค่มิติเดียวอาจไม่สอดคล้องกับสถานการณ์ทรัพยากรธรรมชาติและสิ่งแวดล้อมในปัจจุบันที่ตัวเลขพื้นที่ป่ามีแต่ลดลงอย่างต่อเนื่อง

2. ช่วงเวลานิรโทษกรรม

การกำหนดระยะเวลาที่ย้อนหลังไปจนถึงพ.ศ.2497 ซึ่งอาจทำให้เกิดปัญหากับกระบวนการยุติธรรมทั้งระบบ แต่ประเด็นที่น่ากังวลที่สุดคือการระบุขอบเขตระยะเวลาให้การนิรโทษกรรมมีผลไปจนกว่าร่างพระราชบัญญัติทั้งสองฉบับนี้จะประกาศบังคับใช้ ซึ่งอาจเป็นช่องว่างให้เกิดการบุกรุกพื้นที่ป่าเพิ่มเติมจากผู้ไม่สุจริตได้

3. ผู้เข้าข่ายที่ได้รับการนิรโทษกรรม

ร่างพระราชบัญญัติทั้งสองฉบับ ไม่ได้ระบุถึงแนวทางในการตรวจสอบคุณสมบัติหรือพิสูจน์สิทธิบุคคลที่ควรได้รับการนิรโทษกรรมไว้อย่างชัดเจน อีกทั้งยังรวมไปถึง ตัวการ ผู้สนับสนุน ผู้ใช้ให้กระทำความผิด หรือผู้ถูกใช้ ซึ่งอาจทำให้ตีความได้ว่าจะมีการเอื้อประโยชน์ให้กับนายทุน หรือผู้มีอิทธิพล ให้มีการบุกรุกพื้นที่ป่าเพิ่มมากขึ้น

เนื่องจากการจับกุม ดำเนินคดี กรณีที่ดินป่าไม้ในพื้นที่รัฐทั่วประเทศ เกิดขึ้นมาอย่างยาวนาน โดยเฉพาะช่วงที่มีนโยบายทวงคืนผืนป่า ทำให้มีคดีความเกิดขึ้นเป็นจำนวนมาก ซึ่งจำนวนคดีเหล่านี้ มีตั้งแต่อยู่ในชั้นสอบสวน อัยการ ศาล และมีส่วนที่ผลการตัดสินสิ้นสุดลงแล้ว และผู้กระทำความผิด มีความหลากหลายกลุ่ม เช่น ประชาชนที่เป็นผู้ยากไร้ ผู้ที่เจตนาตั้งใจบุกรุกจริง นายทุนทั้งในชุมชนและภายนอก ผู้มีอิทธิพล นักการเมือง ฯลฯ

ด้วยเหตุผลดังกล่าว มูลนิธิสืบนาคะเสถียร จึงขอเสนอให้คณะกรรมาธิการวิสามัญพิจารณาร่างพระราชบัญญัตินิรโทษกรรมแก่ราษฎร ซึ่งได้รับความเสียหาย หรือได้รับผลกระทบจากการดำเนินการตามนโยบายของรัฐด้านที่ดินและทรัพยากรธรรมชาติ พ.ศ. …. นำร่างพระราชบัญญัติทั้งสองฉบับดังกล่าวกลับมาพิจารณาทบทวนประเด็นปัญหาตามข้อเท็จจริงและระบุกรอบระยะเวลาที่ชัดเจน สำหรับผู้ที่ควรได้รับประโยชน์หรือได้รับการผ่อนผันตามนโยบายของรัฐ ด้วยหลักวิชาการ สร้างกระบวนการมีส่วนร่วมจากสาธารณะทุกมิติ เช่น นิเวศวิทยา ทรัพยากรธรรมชาติและสิ่งแวดล้อม หลักเกณฑ์คุณสมบัติที่เหมาะสมของผู้ที่จะได้รับการแก้ไขปัญหาหรือการช่วยเหลือเยียวยาจากรัฐ อย่าง “เป็นจริง เป็นธรรม และเป็นไปได้” เพื่อให้พื้นที่ป่าควรได้รับความคุ้มครองให้เป็นบ้านของสัตว์ป่าและสามารถที่จะอำนวยประโยชน์ให้กับคนทั้งประเทศต่อไป

อ่าน ร่างพระราชบัญญัตินิรโทษกรรมแก่ราษฎร ซึ่งได้รับความเสียหายหรือได้รับผลกระทบจากการดำเนินการตามนโยบายของรัฐ ด้านที่ดินและทรัพยากรธรรมชาติ พ.ศ. ….โดยนายเลาฟั้ง บัณฑิตเทอดสกุล จากพรรคประชาชน

อ่าน ร่างพระราชบัญญัติยกเว้นความผิดให้แก่บุคคลที่ได้รับความเสียหายหรือได้รับผลกระทบจากการดำเนินการตามนโยบายของรัฐด้านป่าไม้และที่ดิน พ.ศ. ….โดยนายซูการ์โน มะทา จากพรรคประชาชาติ