ปาฐกถาฉบับเต็ม ‘เสือดำต้องไม่ตายฟรี’ โดย ศศิน เฉลิมลาภ

ปาฐกถาฉบับเต็ม ‘เสือดำต้องไม่ตายฟรี’ โดย ศศิน เฉลิมลาภ

จากวันที่ 23 ตุลาคม 2556 ที่พวกเราเดินมาพบกันที่นี่เพื่อเรียกร้องให้หยุดรายงาน EHIA เขื่อนแม่วงก์ จนถึงวันนี้ 5 พฤษภาคม 2561 ที่ครบรอบสามเดือนที่เรารู้เรื่องการยิงเสือดำของคณะคุณเปรมชัย กรรณสูตรสาธารณชนแสดงให้เห็นแล้วว่า “เราต้องร่วมแสดงออก เพื่อรักษาบรรทัดฐานทางสิ่งแวดล้อม เพื่ออนาคตของลูกหลาน”

เสือดำที่ห้วยปะชิในเขตรักษาพันธุ์สัตว์ป่าทุ่งใหญ่นเรศวรดำรงเผ่าพันธุ์มาจากการอนุรักษ์ป่า เพราะการที่จะมีเสืออยู่ได้ ต้องมีป่า ต้องมีสัตว์กีบที่เป็นอาหาร และต้องมีพืชพันธุ์สมบูรณ์ที่เป็นอาหารของสัตว์กีบ เรื่องนี้เป็นที่รับรู้กันว่าป่าที่มีเสืออยู่จึงเป็นตัวชี้วัดความสมบูรณ์ของป่า ว่ายังมีสรรพชีวิตใต้พิรามิดอาหารที่เสือเป็นสัตว์ผู้ล่าสูงสุด

ทุ่งใหญ่ต่อเนื่องห้วยขาแข้งและทั้งผืนป่าตะวันตกเป็นป่าเดียวกัน การรักษาทุ่งใหญ่-ห้วยขาแข้งอย่างเข้มแข็งของกรมป่าไม้ต่อเนื่องมาเป็นกรมอุทยานแห่งชาติของประเทศไทย จนได้รับการยอมรับเป็นมรดกโลกส่งผลให้วันนี้ป่าทุ่งใหญ่ห้วยขาแข้งเป็นความหวังในการอนุรักษ์เสือในระดับโลก

งานวิจัยประชากรเสือของสถานีวิจัยสัตว์ป่าเขานางรำ ที่เก็บข้อมูลเสือและสัตว์ป่าอื่นๆ ที่นี่ บอกชัดเจนว่าที่นี่คือ เขตรักษาประชากรเสือในระดับโลก ทำให้ปัจจุบันมีนักชีววิทยานานาประเทศเข้ามาศึกษาเรียนรู้ทุกปี

กว่าจะรักษาให้ได้แบบนี้มีคนในอดีตที่ทุ่มเทชีวิตจิตใจมากมายตั้งแต่ผู้พิทักษ์ป่าจนถึงหัวหน้าเขตรักษาพันธุ์สัตว์ป่ารุ่นต่อรุ่น ที่ผมรู้จักก็ตั้งแต่เพื่อนพี่สืบ นาคะเสถียรที่ชื่อ หัวหน้าวีรวัธน์ ธีรประสาธน์ หัวหน้าเอิบ เชิงสะอาด หัวหน้าวิทยา วีระสัมพันธ์ นี่เป็นเพื่อนร่วมรุ่นของ สืบ นาคะเสถียร มาจนถึงคนรุ่นใหม่ที่สังคมรู้จักดีอย่างสาวแกร่ง หัวหน้าวีรยาโอชะกุล จนกระทั่งต่อเนื่องมาหนุ่มใจถึงอย่าง หัวหน้าวิเชียร ชิณวงศ์

เมื่อสามสิบกว่าปีที่ผ่านมา ป่าทุ่งใหญ่และแม่น้ำแม่กลองในป่าใกล้ห้วยปะชิที่เป็นที่อยู่ของเสือดำตัวนั้น มีโครงการสร้างเขื่อนน้ำโจน ขบวนการอนุรักษ์ธรรมชาติที่นำโดยนักวิชาการในกรมป่าไม้อย่าง สืบ นาคะเสถียร วีรวัธน์ ธีรประสาธน์ และ นพรัตน์ นาคสถิตย์ กล้าออกมาให้ข้อมูล ความคิดเห็นต่อสู้ร่วมกับนักวิชาการในมหาวิทยาลัยอย่าง ดร.สุรพล สุดารา ดร.ปริญญา นุตาลัย อาจารย์นริศ ภูมิภาคพันธ์ และสมาคมอนุรักษ์ศิลปกรรมและสิ่งแวดล้อมที่มีคนทำงานสำคัญชื่อ อาจารย์รตยา จันทรเทียร ที่ทำงานวิชาการเพื่อนำไปสู่การเผยแพร่โดยเครือข่ายองค์กรอนุรักษ์ 16 สถาบันของนิสิตนักศึกษา และชาวเมืองกาญจนบุรี คนที่ผมคุ้นเคยในรุ่นนั้นมี พี่หาญณรงค์ เยาวเลิศ พี่ไชยณรงค์ เศรษฐเชื้อ พี่หน่อย-พี่จืด เด็กรักป่า สายชาวบ้านเมืองกาญจน์ก็ พี่ภินันนท์ โชติรสเศรนี และพี่บุญส่ง จันทร์ส่องรัศมี

ที่ยกตัวอย่างมานี่เพื่อให้คุณเปรมชัยทราบว่าป่าที่คุณเข้าไปนั้นมันมีประวัติความเป็นมา และความอุดมสมบูรณ์ที่คงอยู่นั้น มันไม่ใช่อยู่ได้ตามธรรมชาติมีมนุษย์อีกพวกที่ทุ่มเทรักษาไว้ และมูลนิธิสืบนาคะเสถียรเองก็ทำงานสนับสนุนการรักษาป่าที่นี่มายาวนานต่อเนื่องยี่สิบแปดปี

คุณไม่ต้องตกใจหรอกครับคุณเปรมชัย ตั้งสติแล้วทบทวนสิ่งที่คุณทำลงไป และคิดว่าคุณจะแก้ไขอย่างไร ไม่ใช่แก้ไขคดีความผิดของตนเองให้รอดโทษ แต่แก้ไขความเข้าใจผิด คิดผิด ตลอดชีวิตของคุณ

อย่าให้เสือดำตายฟรี เอาชีวิตมันมาเปลี่ยนชีวิตคุณเสีย เลิกพฤติกรรมแบบนี้ รับโทษตามสมควร และทำตัวให้มีประโยชน์กับโลกนี้ในมุมรักษาธรรมชาติสิ่งแวดล้อมบ้าง

 

 

เริ่มที่คุณทราบไหมว่าป่าที่คุณเข้าไป เป็น “เขตรักษาพันธุ์สัตว์ป่า” ไม่ใช่ป่าสงวนแห่งชาติที่คุณเคยไปสร้างเขื่อนเขาแหลม เขตรักษาพันธุ์สัตว์ป่าตั้งขึ้นเพื่อให้เป็นแหล่งรักษาแหล่งประชากร และพันธุกรรมสัตว์ป่า และการที่มนุษย์ยอมรับการรักษาพื้นที่ให้ธรรมชาติและชีวิตในสายพันธุ์อื่นๆ เขามีพื้นที่อิสระในการอยู่อาศัย มันคือการรักษาระบบนิเวศของโลก ของมนุษย์เองในระยะยาว และนั่นคือความเจริญทางความรู้ ศีลธรรม ปัญญา ในช่วงเกือบครึ่งศตวรรษที่เราเรียนรู้มา

ถ้าคุณไม่รู้ แสดงว่าคุณทำโครงการพัฒนาเข้าป่าไทย ลาว พม่า มากมาย คุณไม่สนใจอะไรมากกว่า ผลประโยชน์หน้างานของคุณ มีข่าวลือเรื่องพฤติกรรมแบบนี้ของคุณพอสมควรว่าคุณชอบไปตามโครงการของคุณในป่าเพื่อถือโอกาสทำพฤติกรรมนี้ แต่คุณคงไม่ทราบว่าในป่าที่คุณเข้าไปมันไม่ใช่ป่าที่เป็นป่าอนุรักษ์รูปแบบเขตรักษาพันธุ์สัตว์ป่า หรืออุทยานแห่งชาติ ที่มีกฎหมายและเจ้าหน้าที่ดูแลเข้มงวด ดังนั้นอาจเป็นไปได้ว่าที่ทุ่งใหญ่นี้คุณเข้าไปโดยไม่รู้อิโหน่อิเหน่ และก็บังเอิญทำตามพฤติกรรมที่เคยทำ

แต่หากบังเอิญว่าคุณรู้ และทราบมาด้วยว่าสัตว์ป่าขนาดใหญ่ โดยเฉพาะสัตว์ผู้ล่าอย่างเสือใหญ่ มีจำนวนประชากรพอสมควรที่จะรักษาให้อยู่รอดตามธรรมชาติก็แค่ที่ป่าทุ่งใหญ่ต่อห้วยขาแข้งนี้ และคุณวางแผนที่จะพบเจอเสือ เพื่อถือโอกาสยิงมันตามความอยากของคุณเพราะเสือในโลกก็ไม่ใช่ว่าจะมีมากจนคุณเคยยิงมันได้บ่อย คุณอาจจะย่ามใจว่าคอนเนคชั่นของคุณ ความยิ่งใหญ่ทางธุรกิจของคุณมีอภิสิทธิพอที่จะเข้าไปทำพฤติกรรมแบบนี้ และคุณตั้งใจที่จะเข้าไปเพื่อสร้างผลงานอดิเรกส่วนตัวที่เป็นพิเศษ ก็นี้ก็ชัดเจนในการประกาศตัวตนของคุณได้อีกขั้นหนึ่ง

วันนี้สังคมแสดงออกว่าไม่ยอมรับในสิ่งที่คุณทำลงไป คุณมีทางเลือกสามทาง (1) ยอมสารภาพรับผิด (2) หนีคดีไปต่างประเทศ  (3) เลือกที่จะสู้คดีในรับโทษน้อยที่สุด

วันนี้คุณแสดงว่ากำลังเลือกทางเลือกสุดท้าย แสดงว่าคุณไม่มีสำนึกในความผิด และกำลังถลำตัวไปในความผิดอื่นๆ คือใช้อำนาจเงินใช้เทคนิคกฎหมายและผู้คนที่เกี่ยวข้องให้ช่วยคนผิด และสร้างบรรทัดฐานให้สังคมเชื่อต่อไปว่า คนรวยทำผิดจะไม่ต้องติดคุก

 

 

คุณเปรมชัย คุณโชคดีที่เกิดในตระกูลร่ำรวย พ่อเป็นหมอที่ทำงานรับเหมาก่อสร้างใหญ่โต มีพี่ชายที่รับช่วงดูแลกิจการมาตายเร็วทำให้คุณเปรมชัยส้มหล่นต้องรับดูแลกิจการตั้งแต่วัยหนุ่ม และคงมีความสามารถพอสมควรที่ทำกิจการประสบความสำเร็จ ผมกับคุณไม่เคยรู้จักกัน ผมสารภาพว่าเพิ่งรู้ว่าอิตาเลี่ยนไทยมีคุณบริหารก็ตอนคุณเข้าป่าครั้งนี้แหล่ะ และผมเชื่อว่าครั้งนี้คุณมีโชคร้ายหลายเรื่อง

(1) คุณคงชอบล่าสัตว์เล่นแบบข่าวลือที่เขาว่าๆ มา คุณอาจจะไม่เคยรู้ว่าทุ่งใหญ่นเรศวรเป็นพื้นที่อนุรักษ์ที่เข้มงวด หรือคุณอาจจะรู้แต่คิดว่าคนที่นั่นก็เหมือนหน่วยงานราชการอื่นๆ ที่ปล่อยปละละเลยงานการ และคุณก็เชื่อว่าลูกน้องที่เคยทำงานกรมอุทยานน่าจะเคลียร์อะไรไว้พอสมควร นั่นคือข้อแรกที่คุณโชคร้าย เพราะคุณเข้าใจผิด

(2) คุณเข้าป่าไปวันเสาร์ คุณโชคร้ายที่เจอเป้าหมายที่คุณอยากทำมาตลอด คุณกับลูกน้องคงจัดการมันทันทีที่บังเอิญพบกัน และคุณอยากได้ผลงานชิ้นนี้ไปเก็บเป็นเกียรติประวัติ คุณสั่งให้พรานของคุณลอกหนังทาเกลือ ซึ่งใช้เวลานาน

(3) ขณะที่พวกคุณตัดสินใจทำงานลอกหนังอยู่ คุณไม่รู้หรอกว่าวันนั้นที่ทุ่งใหญ่เขามีกำหนดการประชุมประจำเดือน และมีการรายงานผลการลาดตระเวนเชิงคุณภาพ ดังนั้นหัวหน้าหน่วยมือดียี่สิบกว่าคนเข้ามาประชุมกันกับหัวหน้าวิเชียร ดังนั้นการตรวจค้นจับกุมของคดีนี้ไม่ใช่แค่ใช่ลูกน้องประจำสำนักงาน และผมได้ยินมาว่ามีทีมงานที่เดินทางมาประชุมพบลูกน้องคุณทำผิดอะไรสักอย่างจึงมาตักเตือน แต่คณะของคุณพูดจากับเขาไม่ดี และอวดเบ่งใส่ใหญ่โต ทำให้เขาไม่พอใจและสงสัยว่ากลุ่มของคุณเป็นใคร และบังเอิญว่าวันนั้นไม่มีใครอื่นมีแค่พวกคุณ

(4) เสือตัวนั้นโชคร้ายที่เจอคุณ แต่คุณก็โชคร้ายที่เจอมัน เพราะเสน่ห์ของการเก็บหนังเสือดำไว้ทำให้คุณต้องสร้างเรื่องราวมากมายเพื่อยังไม่กลับบ้าน และไม่กล้าย้ายที่พัก คุณต้องการเก็บซากมันไว้

(5) เมื่อโดนจับคุณโชคร้ายที่ฝ่ายกฎหมายของคุณตัดสินใจให้คุณปฏิเสธ เพราะเห็นช่องทางใช้วิธีพิจารณาคดีอาญาต่อสู้ว่าไม่มีหลักฐานมัดตัวว่าคุณเป็นคนยิงเอง แต่จริงๆ แล้วพฤติการณ์แห่งคดี พบข้อเท็จจริงว่าพวกคุณลักลอบนำอาวุธปืนซุกซ่อนไว้ในรถก่อนตั้งแต่แรกแล้ว ก่อนที่จะลักลอบเข้าไปตั้งแค้มป์ในเส้นทางและบริเวณพื้นที่ที่ไม่อนุญาตให้เข้าไปซึ่งเป็นบริเวณที่สงวนไว้สำหรับการอยู่อาศัยและหากินของสัตว์ป่าตามธรรมชาติอีก แสดงให้เห็นว่าพวกคุณมีเจตนาเข้าไปภายในเขตรักษาพันธุ์สัตว์ป่าเพื่อล่าสัตว์ป่าตั้งแต่แรกแล้ว มิได้มีเจตนาเข้าไปเพียง เพื่อการพักผ่อน การที่คุณมีซากสัตว์ป่า และร่องรอยกระสุน บนซากสัตว์ป่า เศษซากกระดูกสัตว์ป่าที่พบในลำห้วย รวมถึงการประกอบอาหารที่ทำมาจากเนื้อสัตว์ป่า ที่ตรวจพบในบริเวณที่ตั้งแค้มป์ล้วนเป็นพยานวัตถุสำคัญที่ชัดเจนยิ่งว่าพวกคุณได้ร่วมกันกระทำความผิดสำเร็จฐานล่าสัตว์ป่าคุ้มครองภายในเขตรักษาพันธุ์สัตว์ป่า

(6) คุณโชคร้ายที่วันนี้ฝ่ายราชการในกรมอุทยานฯ เองก็ไม่ใช่จะเคลียร์ง่าย คนดีๆ ตั้งใจทำงานเขามีศักดิ์ศรีของเขา ผลตรวจสอบหลักฐานทางนิติวิทยาศาสตร์จากชิ้นส่วนซากสัตว์ ทั้งเนื้อ กระดูก และหนัง ยืนยันว่าเป็นเสือตัวเดียวกัน พบอาวุธปืนมีร่องรอยกระสุน และ DNA บนมีด เขียง เพียงพอที่จะทำให้พนักงานอัยการเชื่อได้ว่า เสือดำถูกยิง ถูกล่าและชำแหละ และแม้ว่าคุณจะอ้างว่าไม่ได้เป็นคนลงมือ แต่อาวุธปืน มีด เขียง รถยนต์ที่ใช้เข้าป่า เป็นของคุณทั้งสิ้น เข้าข่ายลักษณะการแบ่งหน้าที่กันทำ สามารถพิสูจน์ความผิด

(7) เรื่องที่ผมเชื่อว่าคุณจะโชคร้ายที่สุดคือ คุณจะถูกเครือข่ายบริวารที่จ้องหาผลประโยชน์จากคุณหลอกให้คุณสู้ไปเรื่อยๆ และในที่สุดก็เสียทั้งเงิน ทั้งติดคุกมากขึ้น และไม่มีโอกาสสารภาพ สำนึกผิดปรับภาพลักษณ์กลับคืนมา

คุณเปรมชัย คุณหายตกใจหรือยังครับ ?

ตั้งสติดีๆ อย่าตกใจเลยครับ ว่าทำไมผู้คนถึงร่วมกันแสดงออกว่าคุณทำไม่ถูก คุณอายุ 63 โตมาในปลายยุคที่เมืองไทยยังมีป่าและสัตว์ป่าพอสมควร สมัยคุณเป็นหนุ่มสาว หนุ่มสาวรุ่นคุณเริ่มเข้าใจความสำคัญของการอนุรักษ์ และมีคนรุ่นพี่คุณไม่กี่ปีประท้วงการใช้เฮลิคอปเตอร์ไปล่าสัตว์ป่าในทุ่งใหญ่ก่อนเหตุการณ์ 14 ตุลา 16

 

 

ผมอ่านประวัติคุณ เข้าใจว่าช่วงเวลาใกล้กันนั้นคุณคงเป็นนักเรียนนอก สาขาวิศวกรรมเหมืองแร่ ที่ Colorado School of Mine เลยเชียว เดาเอาว่าคุณคงเรียนรู้การใช้ชีวิตแบบ Outdoor มาพอสมควรที่นั่น เมื่อดูจากสถานที่และสาขาวิชาที่คุณเรียน แน่นอนว่าในอเมริกา Hunting Game อนุญาตให้คนมีปืน มีเงิน ไปปลดปล่อยสัญชาตญาณ “ชอบล่า” ผมไม่ทราบว่าคุณรู้ไหมว่าการทำอย่างนั้นเขาทำสำหรับสัตว์ที่มีประชากรล้นเกินระบบนิเวศที่รองรับได้ โดยอาศัยความรู้ทางวิชาการ

ในเมืองไทยสมัยหลังสงครามโลก ปืนและรถจี๊ปสงครามที่เหลืออยู่ทำให้คนมีเงินใช้เป็นค่านิยมโก้ๆ เรียนแบบพรานผิวขาวที่ไปล่าสัตว์ในอัฟริกาลุยป่าลุยดง ล่าสัตว์เห็นการ “พิชิต” สัตว์ใหญ่ เป็นการแสดงออกของลูกผู้ชายผู้กล้าหาญ การมีหนังเสือ หัวกระทิง เขากวาง คือเครื่องประดับของอภิสิทธิชนที่มีเงินจ้างพรานนำทาง ซื้ออาวุธดีๆ มีรถจี๊ป ลุยป่า เข้าไปแค้มป์ปิ้ง นั่งห้าง และเอาซากหนัง กระดูก หัวมันออกมาอวดคน บางทีเอารถจี๊ปลุยป่าเมืองกาญจน์ เอาหนังสัตว์คลุมรถออกมาจากป่าขับมาในเมือง เห็นว่าโก้แต่นั่นมันเป็นเรื่องเมื่อสี่ห้าสิบปีที่ผ่านมาผมเชื่อว่า ความคิดแบบนั้นมันสิ้นสุดไปแล้ว แต่คุณยังไม่เลิกทั้งๆ ที่อายุในรุ่นคุณไม่น่าจะมีค่านิยมแบบนี้

ข่าวสารต่างๆ ที่ป่าหมด สัตว์ป่าสูญพันธุ์ มีมากมายทำให้คนตระหนักรู้ว่าวันนี้ไม่ใช่ยุคของการไปบุกเบิกทำลาย เอาชีวิตเข้าไปสนุกกับการล่า แต่ทำอย่างไรให้เรามีส่วนในการฟื้นฟูดูแล

สามสิบปีที่คุณรับเหมาก่อสร้างโครงการในป่าทั้งบ้านเราและประเทศเพื่อนบ้าน เราไม่รู้ว่าคุณเข้าใจเรื่องราวแบบนี้หรือไม่ แต่พฤติกรรมที่คุณแสดงออกมามันน่าจะตกยุค และใช้โอกาสในการได้อนุญาตให้ทำลายป่าจากโครงการต่างๆ เข้าไปเล่นเกมส์ที่คุณชอบตลอดมาใช่หรือไม่ และคุณก็ไม่รู้หรอกว่าผู้คนและสังคมเขาเข้าใจและสร้างบรรทัดฐานเรื่องการรักษาธรรมชาติมาหลายปี

หายตกใจและยอมรับมันเสีย มองไปข้างหน้าว่าคุณจะเลือกชีวิตแบบไหน อย่าให้เสือดำตายฟรี แต่ไม่ใช่ในนัยยะที่เขาว่าๆ กันที่ว่าคุณจะรอดพ้นความผิดเพราะคุณรวย แต่อย่าให้เสือดำตายฟรี แลกมาด้วยความสำนึกผิด และใช้ความตายของเสือดำเปลี่ยนมุมมองชีวิตคุณให้กลับมาอยู่กับสังคมยุคปัจจุบัน คุณยังอายุไม่มากนัก กลับตัวยังทัน

 

 

อย่าปล่อยให้คนรอบตัวเห็นคุณเป็นขุมทรัพย์ใหญ่ ที่อาสาช่วยเหลือแลกมาด้วยการให้คุณพ้นผิด

เขาคงบอกให้คุณปฏิเสธว่า “ผมไม่ได้ทำ ผมก็ตกใจกับสิ่งที่เกิดขึ้น ก็ได้โทรสอบถามทุกกรมทุกกระทรวงแล้ว ก็มีแต่คนเห็นใจ”

ผมอยากถามคนในทุกกรมที่คุณโทรไปถามว่าถามใคร และใครไปเห็นใจอะไรคุณ ใครเห็นใจก็ออกมาสิ ออกมาแสดงความเห็นใจ ผมอยากฟัง ผมว่ามันชัดว่าคุณมั่นใจในคอนเนคชั่นของคุณ และยังมั่นใจในสิ่งที่ทนายความเตรียมทางสู้ในด้านเทคนิคกฎหมายในกระบวนการที่ผ่านมาเมื่อสองเดือนกว่าๆ ถ้าไม่ทำจริง และใครทำ ลูกน้องสามคนทำ คุณกล้าบอกไหมละ ว่าเหตุการณ์ลูกน้องคุณทำเขาทำอะไรอย่างไรเมื่อไหร่ ใครยิง เขาจะไม่เล่าให้คุณฟังเลยหรือไง แล้วไง คุณพาลูกน้องเข้าป่า เอาปืนคุณไปเพียบ ลูกน้องลักปืนไปยิง คุณก็อธิบายความออกมาให้ละเอียดสิ เอาเลย เรารอฟังคุณเล่า….. เราจะตัดสินเองว่าเราจะเชื่อคุณไหม?

 

 

เล่าสิ รออะไร ผมจะรอฟังลูกน้องคุณเล่าด้วย ผมจะมองตาเขา ว่าเขารู้สึกอย่างไร?

สิ่งที่คุณคิด คือ มูลค่างานประมูลของหน่วยงานราชการที่เขามีผลประโยชน์ เขาถึงถามไปที่ผลประโยชน์ของเขาว่ายังดีอยู่ไหม เช็คอารมณ์และสายสัมพันธ์ ที่น่าจะลึกกว่านั้น คือเช็คสัญญาณจากรัฐบาลว่ายังเอาคุณอยู่หรือไม่ ผ่านข้าราชการกระทรวง กรมที่คุณโทรหา คุณพูดเพื่อทำงานของคุณ หน้าที่ที่ทำให้มูลค่าของหุ้นในตลาดยังมีความมั่นใจว่ากิจการยังน่าจะดำเนินไปด้วยดี

คุณคงตกใจจริงๆ ว่ากะอีแค่ยิงเสือในป่าแค่นี้ คุณอาจจะเคยทำมาแล้ว แต่ไม่มีหลักฐานว่า ทำไมเป็นเรื่องใหญ่ และทำไมเรื่องแค่นี้จึงเคลียร์กับเจ้าหน้าที่ราชการที่คุณถนัดมากในการเจรจาต่อรองไม่ได้

สิ่งที่คุณตกใจกว่า คือปฏิกิริยาของสังคมที่พร้อมกันแสดงออกว่า คุณทำผิด

บริษัทอิตาเลียนไทยรับเหมางานพัฒนาที่มีผลกระทบต่อสิ่งแวดล้อมมากมาย แลกกับความเจริญทางวัตถุของพื้นที่ไม่ว่าจะเป็น เขื่อนใหญ่ เหมืองแร่ ถนนผ่านป่า แต่นั่นก็ทำไปตามการอนุญาตของรัฐไม่ว่าจะเป็นประเทศไทย หรือ ประเทศรอบๆ คุณเปรมชัย คุณคงชินว่าการทำลายสิ่งแวดล้อมตามอาชีพผู้รับเหมาของคุณที่คงได้อนุญาตจนชิน ดูจากคำสัมภาษณ์ของเขาในวันแรกๆ ที่เกิดเรื่อง ว่าเขาเข้าไปโดยได้รับอนุญาตถูกต้อง

การยิงเสือดำในเขตรักษาพันธุ์สัตว์ป่า ผิดกฎหมายชัดเจน แต่ที่ผิดกว่าคือการทำลายน้ำใจผู้เกี่ยวข้องที่เป็นลูกจ้างที่ว่ากันว่าเป็นอดีตข้าราชการใหญ่ในกรมอุทยานฯ ที่อาสาต่อสายไปขออนุญาตให้นายตัวเองเข้าไปเที่ยวป่ากับสำนักอนุรักษ์สัตว์ป่า เหมือนเราบอกเพื่อนว่าขอให้เจ้านายเราไปเที่ยวบ้านหน่อย แต่นายเพื่อนดันมาขโมยของ หยาบคาย ขี้ไว้กลางบ้าน แสดงออกถึงความเถื่อนถ่อย ไม่มีมารยาทอย่างไม่น่าเชื่อว่าเป็นคนมีฐานะทางสังคมมาขนาดนี้ อันนี้ในกรณีที่เขาไม่รู้ว่าเจ้านายมีพฤติกรรมแบบนี้มาก่อน

แต่ที่ผิดที่สุดคือการออกมาปฏิเสธความผิด เตรียมให้ลูกจ้างอีกสามคนเป็นแพะรับบาป ต่อสู้ให้รอดพ้นความผิดด้วยเทคนิคกฎหมายผ่านการจ้างทนายความที่ว่าผิดเป็นถูก ผ่านการขอแลกผลประโยชน์กับความช่วยเหลือเพื่อให้ได้ไปถึงเป้าหมายนั้น ผิดที่สุดคือตั้งใจทำลายสังคม ให้สังคมเห็นว่าคนรวยทำผิดไม่ต้องติดคุก มีคนขายชีวิตแลกเศษเงิน ทำลายความตั้งใจรักษาป่าของเจ้าหน้าที่ทุ่งใหญ่ ทำลายความถูกต้องของกระบวนการยุติธรรม

 

 

ผมว่าคุณก็ต้องกังวลนะ แต่พยายามเชื่อว่า “คงไม่โดนหลอกกินฟรี”

ในชีวิตคุณมีคนรอบตัว ที่ไม่หวังผลประโยชน์จากเงินคุณไหม ผมไม่รู้ ผมไม่รู้จักคุณ คนที่หวังดีกับคุณจริงๆ จะมีไหมที่จะให้คุณถูแถไปเพื่อหวังว่าเป้าหมายที่จะไม่ติดคุกตามเทคนิคกฎหมายจะทำงาน แล้วมีชีวิตต่อไปแบบหมดศักดิ์ศรีในสังคม และแบกความเชื่อว่ามีเงินเท่านั้นที่ทำให้มีชีวิตรอดไปตามสัญชาตญาณ คุณต้องจ่ายให้คนที่ช่วยเหลือคุณให้เขาร่ำรวยขึ้นเรื่อยๆ และเกาะกินความผิดบาปกันอีกตลอด

ผมสงสัยว่าคุณมีคนหวังดีจริงๆ กับคุณไหม ให้แนะนำคุณเข้าใจความผิดของตัวเอง แก้ไขปัญหาโดยการยอมรับมันว่าผิดไปแล้ว และโทษทัณฑ์ทางกฎหมายก็ไม่ใช่เรื่องถึงขั้นเสียอะไรไปทั้งชีวิต รวมถึงมีโอกาสกลับตัว คิดได้มาทำประโยชน์ และก้าวสู่ชีวิตอีกฟากฝั่งในการเสียสละ ทำประโยชน์ต่อส่วนรวม เปลี่ยนความสุขของชีวิตจากการทำผิดกฎหมายไปยิงสัตว์ป่า เป็นความสุขโดยการไปสนับสนุนรักษามันให้อยู่

ชีวิตคุณมีเพื่อนบ้างไหม เพื่อนในความหมายที่แท้จริง ?

คุณคิดเข้าข้างตัวเองตลอดเวลาว่าคุณไม่เกี่ยวข้อง เพราะคุณมีลูกน้องทำแทนเกือบทุกอย่างจนชินแม้กระทั่งให้รับผิดแทน ผมเชื่อว่าคุณไม่เคยมองลูกน้องเป็นมนุษย์ในระดับเดียวกับคุณ เมื่อคุณจ่ายเงินซื้อชีวิตเขาแล้ว คุณลอยตัวไม่เกี่ยวข้องได้ เงินของคุณยังทำให้คุณถูกทำให้เชื่อมาตลอดว่าคนใหญ่คนโตเขายังจะช่วยคุณ อาจจะเป็นเพราะคุณเชื่อมาตลอดว่าเงินของคุณมันยังทำงานได้แต่สังคมอยู่มาได้ทุกวันนี้ เพราะสังคมเองต้องการบรรทัดฐานการอยู่ร่วมกันที่ดี สังคมตั้งแต่อดีตมาจนถึงปัจจุบันก็เหมือนกัน คือไม่ต้องการความเหลื่อมล้ำกันมากไปนัก และความเหลื่อมล้ำของคนรวย คนมีอำนาจก็สร้างปฏิกิริยาโต้กลับเรื่องอิทธิพล และมีการเรียกร้องความเป็นธรรมเสมอมา แต่ผมเชื่อว่าคุณไม่เคยรู้ และไม่เคยอยู่ในฝั่งการเรียกร้องของสังคม และไม่เคยสนใจที่จะทราบว่าสังคมส่วนใหญ่ก็ยังมีบรรทัดฐานแบบนี้ ส่วนชีวิตของคุณอยู่บนยอดของผลประโยชน์ที่คุณใช้คอนเนคชั่นมากมายทำงานได้มา

สามเดือนที่ผ่านมาชีวิตคุณคงเปลี่ยนไปไม่มาก คุณอยู่ในวงล้อมของผู้จับจ้องที่จะ “ช่วย” คุณ แต่หากคุณลองใช้ความกล้าหาญ แบบที่คุณกล้าขับรถคนเดียวไปตามเส้นทางป่าทุ่งใหญ่ เมื่อสามเดือนที่แล้วระหว่างลูกน้องคุณกำลังจัดการกับหนังเสือดำให้คุณ เดินออกมาเข้าใจสังคมว่าเขาเรียกร้องอะไรจากคุณ

มันไม่ใช่เรื่องแค่ให้คุณรับโทษ หรือ เรียกร้องให้บริษัทของคุณแสดงความรับผิดชอบ รวมถึงเรียกร้องให้รัฐบาลยกเลิกการทำงานก่อสร้างกับคุณ แต่สังคมเขาต้องการให้ ให้คนทำผิดสำนึกผิด ให้บริษัทรักษาหลักการธรรมาภิบาล หรือเรียกร้องให้รัฐบาลทบทวนการจ้างบริษัทคุณนั่นคือสังคมเขาก็เป็นปกติที่ต้องการให้เกิดบรรทัดฐานของการอยู่ร่วมกันที่ไม่เหลื่อมล้ำกันไปนัก

 

 

สามเดือนแล้วที่คุณเดินทางไปทุ่งใหญ่วันนั้น อยากให้คุณนึกถึงขณะที่คุณอยากได้หนังเสือดำผืนนั้นมาประดับชีวิต คลี่กางประจานพฤติกรรมหลบๆ ซ่อนๆ หลายอย่างของชีวิตคุณ วินาทีที่หนังเสือหลุดออกจากร่างปราศจากชีวิตของมันคุณคงวางแผนอะไรมากมายที่จะนำหนังเสือผืนนี้ไปทำอะไร

วันนี้หนังเสือผืนนั้นไม่ได้โชว์อยู่ในที่ส่วนตัวของคุณอย่างที่มันน่าจะเป็น แต่มันคลี่กางให้สังคมเห็นพฤติกรรม เห็นชีวิตที่คุณซุกซ่อนมันไว้

คุณใช้ความกล้าหาญเดินออกมา และบอกสังคมว่าคุณพร้อมจะรับผิด และทำให้สังคมมีบรรทัดฐานทางกฎหมายที่ดี แม้คุณเป็นคนรวยทำผิดก็ต้องรับผิด สำนึกผิด และยอมรับมัน

แล้วคุณจะไม่มีแค่ซากหนังทาเกลือผืนนั้นกางขึงแขวนที่ผนังบ้านอย่างไร้ความหมาย

แต่มีหนังเสือคลี่คลุมชีวิตใหม่ของคุณในความหมายของจิตวิญญาณแบบเสือที่แท้จริง

ด้วยมิตรภาพและจิตคาราวะ

เพื่อนพ้องผู้มีใจอนุรักษ์ทุกท่านที่ร่วมกันแสดงออกจากวันนั้นถึงวันนี้

 


ปาฐกถาปิดงานตลาดนัดฅนรักษ์ป่า โดย ศศิน เฉลิมลาภ ประธานมูลนิธิสืบนาคะเสถียร
21.30 น. 5 พฤษภาคม 2561